TOP

Hugo Boss publiceert studie over naziverleden

Sinds de jaren negentig wordt het kledingmerk Hugo Boss achtervolgd door geruchten over een Nazi-verleden. Op 22 september 2011 verschijnt een boek van historicus Roman Köster, waarin hij ingaat op het vermeende naziverleden van het kledingmerk.

Op de website van Hugo Boss worden in een negen pagina’s tellende samenvatting van het boek, de bedrijfsactiviteiten uiteengezet in de aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hugo Boss heeft het onderzoek gefinancierd, maar benadrukt dat het zich niet met de inhoud van het boek heeft bemoeid.

Een van de conclusies luidt dat Hugo Boss-oprichter Hugo Ferdinand Boss (geboren 1885) niet alleen economisch profijt trok uit het regime van de nationaal-socialisten, maar ook zelf overtuigd nationaal socialist was. Hugo F Boss startte met zijn confectiebedrijf in 1924. Een van zijn eerste grotere opdrachten betrof een hemdenorder met ondermeer de zogenaamde ‘Braunhemden’ van de NSDAP voor de textielhandel Rudolf Born. Hugo F Boss gebruikte dit ook in zijn reclame met de tekst ‘Parteiausrüster bereits seit 1924’ (‘Aankleder van de partij sinds 1924’).

Waffen-SS
In 1931 sloot Hugo F Boss zich aan bij de NSDAP, waar hij op dat moment partijuniformen aan leverde. De grote opdrachten voor legeruniformen kwamen vanaf 1938 binnen. Door verschillende restricties leken uniformen en werkkleding voor vele confectiebedrijven de enige manier om hun productie overeind te houden. De omzet van Hugo Boss klom tot 1940 zelfs op naar meer dan een miljoen Reichsmark, maar zakte in 1942 naar minder dan 800.000 Reichsmark. Dit kwam doordat Hugo Boss geclassificeerd werd in de eerste categorie: bedrijven die als goedkoopste uniformen konden leveren en daarvoor bevoorrecht werden in arbeidskrachten en ruwe vezels. Uit getuigenverklaringen blijkt dat de productie in die jaren overwegend legeruniformen en uniformen voor de Waffen-SS betrof. Zelfs begin 1945 lag er nog een opdracht voor de Waffen-SS. Toch speelde Hugo Boss op nationaal niveau geen hoofdrol in de productie van uniformen. Hugo Boss zou tot de middelgrote tot kleinere bedrijven behoren in de sterk gedecentraliseerde uniformproductie.

Dwangarbeid
Waar in de vestigingsplaats van Hugo Boss in Metzingen in totaal 1241 dwangarbeidsters werkten, werkten er bij Hugo Boss 140. Het was in die jaren moeilijk om in de confectie aan arbeiders te komen, schetst het boek, omdat de machinebouw meer betaalde. Met hulp van de Gestapo haalden een aantal textielbedrijven in de Metzinger regio arbeiders uit de Poolse confectieregio Bielsko. Vanaf 1940 werkten er bij Hugo Boss dwangarbeidsters uit Polen die gehuisvest waren bij Metzinger gezinnen. De dwangarbeiders (voornamelijk vrouwen) werden naar zogenaamde ‘Ostarbeiterlagers’, kampen, overgebracht toen een verordening dit in 1943 voorschreef.

Voeding en hygiëne waren er vrijwel meteen een probleem, waarop Hugo Boss geprobeerd heeft de omstandigheden te verbeteren, ondermeer door de dwangarbeidsters maaltijden te verstrekken in de bedrijfskantine. Echter verzorging, verplichtingen en maatregelen konden per individuele arbeidster verschillen, zodat Hugo Boss niet als slechte, maar ook niet zondermeer als goede werkgever kan worden aangemerkt voor dwangarbeiders.

1945 en daarna
Toen de geallieerden Metzingen in april 1945 bezetten werd Hugo F Boss in eerste instantie aangemerkt als ‘Belastet’ (verantwoordelijk). Hij kreeg daarvoor een boete van 100.000 Reichsmark opgelegd, de op twee na hoogste straf. Niet alleen vanwege zijn vroege lidmaatschap van de NSDAP, maar ook voor het economisch profijt dat hij trok uit het nationaal socialisme en dat het feit dat hij bevriend was met een hoge functionaris in de NSDAP. Volgens deskundigen in het boek is met deze veroordeling duidelijk dat het gedrag Hugo F Boss paste in de ten laste legging, maar dat dit nog niet zoveel zegt over zijn werkelijke bijdrage aan de oorlogseconomie. In hoger beroep werd de Hugo F Boss als ‘Mitlaufer’ (meeloper) aangemerkt.

Na de oorlog bleef Hugo Boss uniformen produceren, maar voor het Rode Kruis en voor het Franse leger. Sinds de jaren vijftig heeft het bedrijf ‘burgerkostuums’ in productie: gewone pakken dus. Dat Hugo Boss de kleermaker van Hitler was verwijst het boek naar het rijk der fabelen. Wel overeind blijft dat Hugo F Boss toegetreden was tot de NSDAP omdat hij aanhanger was van het nationaal-socialisme.

Het boek “Hugo Boss, 1924-1945. Eine Kleiderfabrik zwischen Weimarer Republik und ‘Drittem Reich’” verschijnt op 22 september 2011 bij Verlag C.H. Beck.